Analiza czasownika daraba w surze 4-34 Świętego Koranu

Nizar El Imrani

Analiza czasownika daraba w surze 4-34 Świętego Koranu: pogląd językoznawczy, egzegetyczny i prawny.

Jednym z wersetów Koranu, który budzi największe zainteresowanie, jest werset 4 Sury An-nisaa. W różnych tłumaczeniach, na przykład na język hiszpański, francuski, angielski oraz polski, znajdujący się w nim czasownik daraba został przetłumaczony jako „uderzyć”. Fragment wersetu gdzie znajduje się ten czasownik, brzmi:

„I napominajcie te, których nieposłuszeństwa się boicie, pozostawiajcie je w łożach i bijcie je!” (Koran 4-34)

Podstawą naszej analizy będzie językoznawstwo. Następnie przedstawimy sprawę z punktu widzenia egzegezy oraz prawa obowiazującego w Maroku, w przypadku przemocy rodzinnej.

“الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَاللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيّاً كَبِيراً”

 „Mężczyźni stoją nad kobietami ze względu na to, że Bóg dał wyższość jednym nad drugimi, i ze względu na to, że oni rozdają ze swojego majątku. Przeto cnotliwe kobiety są pokorne i zachowują w skrytości to, co zachował Bóg. I napominajcie te, których nieposłuszeństwa się boicie, pozostawiajcie je w łożach i bijcie je! A jeśli są wam posłuszne, to starajcie się nie stosować do nich przymusu. Zaprawdę, Bóg jest wzniosły, wielki!”

Analiza językoznawcza

1. Poziom gramatyczny:

Z punktu widzenia gramatyki daraba jest czasownikiem składającym się z trzech spółgłosek; jest regularny, czyli salim i może łączyć się z dopełnieniem bliższym.

W surze (4-34) daraba występuje w trybie rozkazującym wraz z dołączonym zaimkiem osobowym hunna który spełnia funkcję dopełnienia bliższego.

2. Poziom leksykosemantyczny: Daraba w Koranie:

Według Monturiol (2000) daraba w Koranie pojawia się 58 razy i ma ponad sto znaczeń.

Należy powiedzieć, że czasownik daraba, jak już określiliśmy wcześniej, jest wieloznaczny. Oznacza między innymi: podrożować, uderzyć, otworzyć, wyjaśnić, klepać, kroić, nakryć, podać (przykład), wędrować, wyciskać, podnosić, ruszać, kształtować, zaproponować, przebiegać, oznakować, likwidować. (Yaratullah Monturiol 2000).

Biorąc pod uwagę że polisemia jest zjawiskiem języków naturalnych, to w języku arabskim należy dodać jeszcze czynniki historyczne i diachroniczne.

2.1 Daraba jako podróżować, wędrować: daraba + w + miejscownik. Bez dopełnienia bliższego.

Czasownik daraba w Koranie niekiedy ma znaczenie wędrować, podróżować. Na przykład:

 „لِلفُقَرَاءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الأَرْضِ يَحْسَبُهُمْ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنْ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيمَاهُمْ لا يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافاً وَمَا تُنفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ”

(Koran 2-273)

Według tłumaczenia Bielawskiego:

„To jest dla ubogich, którzy zostali doprowadzeni do biedy, działając na drodze Boga, i nie mogą wędrować po ziemi; głupiec uważa ich za bogatych z powodu ich wstrzemięźliwości, ale ty poznasz ich po ich znamionach: oni nie proszą ludzi natrętnie: A cokolwiek wy rozdajecie z dobra, to, zaprawdę, Bóg o tym wie dobrze!” (Sura 2-273)

W Surze 3-156:

“يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ يُحْيِ وَيُمِيتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ”

„O wy, którzy wierzycie! Nie bądźcie, jak ci, którzy nie uwierzyli i mówili o swoich braciach, kiedy oni wyruszyli w drogę po ziemi, albo kiedy walczyli na wojnie: „Gdyby byli przy nas, to nie umarliby i nie zostaliby zabici…” Niech Bóg uczyni to strapieniem w ich sercach. Bóg daje życie i powoduje śmierć. Bóg widzi jasno to, co czynicie!”

Tutaj Bielawski tłumaczy jako wyruszyć w drogę po ziemi.

 W znaczeniu podróżować, wędrować, przebiegać + biernik.

2.2 Daraba jako zaproponować, przytaczać, cytować, podać przykład:

Daraba + dopełnienie bliższe. Mathal – przykład. 26

(14-24)Czy nie widziałeś, jak Bóg przytacza jako przypowieść dobre słowo? – ono jest jak dobre drzewo, którego korzeń jest mocno utwierdzony, a jego gałęzie w niebiosach.

„Ono przynosi swoje owoce każdego czasu, za pozwoleniem swego Pana. Bóg przytacza przypowieści ludziom”. (14:25)

„Zamieszkaliście domostwa tych, którzy byli niesprawiedliwi dla siebie samych; i stało się dla was jasne, jak postąpiliśmy z nimi; i przytoczyliśmy wam przypowieści”.

(14-45)

„Bóg przytacza jako przykład pewnego sługę” (16-75)

„I Bóg przytacza jako przypowieść dwóch ludzi” (16-76)

„I Bóg przytacza jako podobieństwo pewne miasto bezpieczne i spokojne” (16-112).

„ Popatrz, jakie oni przytaczają tobie przypowieści” (17-48)

 „Przytocz im przypowieść o dwóch ludziach” (18-32)

„I przytocz im przypowieść o życiu tego świata” (18:45)

 „O ludzie! Podaje się wam przykład, więc go posłuchajcie! (22-73)

„Bóg przytacza przykłady dla ludzi. Bóg o każdej rzeczy jest wszechwiedzący!” (24-35)

„Popatrz, jak oni podają ci przykłady” (25-9).

 „to im wszystkim podawaliśmy przykłady i wszystkich zniszczyliśmy całkowicie!” (25-39).

„To są przypowieści, które my przytaczamy ludziom, lecz rozumieją je tylko posiadający wiedzę”. ( 29-43).

„On przytoczył wam przykład z was samych” (30-28).

 „Przytoczyliśmy ludziom w tym Koranie wszelkie przypowieści” (30-58).

„I przytocz im przypowieść o mieszkańcach miasta, kiedy przybyli do niego posłańcy”. (36-13)

„I przytacza Nam przykład, a zapomniał o swoim stworzeniu” (36-78)

„Bóg przytoczył jako przykład pewnego człowieka” (39-29)

 „ A kiedy był przedstawiony syn Marii jako przykład” (43-57)

„A kiedy był przedstawiony syn Marii jako przykład, oto twój lud odwrócił się od niego. I powiedzieli: „Czy nasi bogowie nie są lepsi niż Jezus?” Oni przytoczyli ci ten przykład tylko dla sprzeczki. Oni są przecież ludem skłonnym do sporu. (43-58)

„W ten sposób Bóg przytacza ludziom przykłady”. (47-3)

„Te przypowieści podajemy ludziom” (59-21)

„Bóg dał przypowieść tym, którzy nie uwierzyli” (66-10)

„I Bóg dał jako przykład tym, którzy uwierzyli” (66-11)

2.3 Jako obwieszczać:

(Bielawski 1986).

Czasownik daraba jako uderzyć:

1. Daraba + dopełnienie bliższe + miejscownik

W znaczeniu uderzyć, bić, czasownik daraba występuje w następujących surach:

W kark (47:4),

 فَإِذا لَقِيتُمْ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنّاً بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِنْ لِيَبْلُوَ بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ

„Kiedy więc spotkacie tych, którzy nie wierzą, to uderzcie ich mieczem po szyi; a kiedy ich całkiem rozbijecie, to mocno zaciśnijcie na nich pęta. A potem albo ich ułaskawicie, albo żądajcie okupu, aż wojna złoży swoje ciężary. Tak jest! Lecz jeśliby zechciał Bóg, to Sam zemściłby się na nich, lecz On chciał doświadczyć jednych przez drugich. A co do tych, którzy zostaną zabici na drodze Boga, to On nie uczyni ich uczynków daremnymi”.

W kark i w palce:

„Twój Pan objawił aniołom: „Oto Ja jestem z wami! Umocnijcie więc tych, którzy wierzą! Ja wrzucę strach w serca niewiernych. Bijcie ich więc po karkach! Bijcie ich po wszystkich palcach!” (8:12)

W twarz i plecy:

„Jakże to będzie, kiedy aniołowie ich zabiorą, bijąc ich po twarzy i po plecach?” (47:27)

„Jakże to będzie, kiedy aniołowie ich zabiorą, bijąc ich po twarzy i po plecach?” (8:50-52)

Zauważmy, że w tych wersetach, czasownik daraba zawsze występuje z okolicznikiem miejsca oznaczającym miejsce uderzenia.

2. Daraba + narzędnik + dopełnienie bliższe.

Zawsze gdy czasownik daraba pojawia się w znaczeniu uderzyć dodane jest, jakim narzędziem:

Np. prawą reką:  „I on zwrócił się ku nim, uderzając ich prawą ręką”. (37:91-93)

Laska: „A kiedy Mojżesz prosił o wodę dla swojego ludu, Powiedzieliśmy: „Uderz swoją laską o skałę!” „I wytrysnęło z niej dwanaście źródeł, tak iż wszyscy ludzie znali miejsce swego wodopoju. „Jedzcie i pijcie z tego, w co zaopatrzył was Bóg! I nie czyńcie zła na ziemi jako gorszyciele!” (2:60)

 „I objawiliśmy Mojżeszowi: „Uderz twoją laską morze!” I ono się rozdzieliło, a każda jego część była jak wielka góra”. (26:63)

Jako smagać: „ I weź w rękę garść trawy, i smagaj nią, i nie złam twojej przysięgi!” I znaleźliśmy go cierpliwym. Jakże to wspaniały sługa! Zaprawdę, on był pełen skruchy! ”. (38:43-44)

„ Powiedzieliśmy: „Uderzcie go jakąś częścią z niej!” Tak Bóg ożywia umarłych i ukazuje wam Swoje znaki. Być może, będziecie rozumni!” (2:73)

„A kiedy Mojżesz prosił o wodę dla swojego ludu, Powiedzieliśmy: „Uderz swoją laską o skałę!” (2:57-60)

„Uderz nogą! Oto woda chłodna do obmycia się i picia!” (38:42)

Jedyny werset Koranu, gdzie daraba teoretycznie występuje w znaczeniu uderzyć, ale nie określono ani miejsca uderzenia, ani narzędzia, to przypadek 4-34. Struktura gramatyczna jest inna. To może sugerować, że daraba w tym wersecie nie występuje w znaczeniu uderzyć.

Analiza pragmatyczno-historyczna:

Muhammad (swas) nigdy nie uderzył żadnej swojej kobiety.

„Najlepsi są ci, którzy dobrze traktują kobiety” (Tirmidi)

„Nie bijcie służebnic Boga” (hadis An Nawawi)

Egzegeza Sury 4-34:

Egzegeza Koranu, tak jak i każdego świętego pisma, to nauka związana z aspektem pragmatyczno – kontekstualnym oraz historycznym. Koran najlepiej objaśniał sam Prorok i dlatego należy podążać za jego interpretacją. Zaczynamy cytując Bani Saad: „Prorok nigdy nie podniósl ręki na żadną kobietę, żadnego niewolnika lub w ogóle na nikogo”, „Prorok nienawidził przemocy skierowanej przeciwko kobietom.” (Mohamed A. Mahmoud 2008)

Inny przykład, tym razem pochodzący z Hiszpanii, podaje Yaratullah Monturiol (2000), specjalistka hermeneutyki Koranu popierająca tłumaczenie daraba w surze 4-34 jako tworzyć w niej reakcję lub zwracać jej uwagę, a nie bić. Wedlug autorki większość egzegetów popiera to znaczenie.

Dr Abdul Hamid Abu Sulayman, prezydent International Institute of Islamic Thought i rektor Międzynarodowego Uniwersytetu w Malezji c.f  tłumaczy, że w tej Surze daraba znaczy oddalać się, i że gdy chodzi o karę fizyczną, w Koranie używa się czasownika jallada. (Shah Abdul Halim 2002)

Inni autorzy popierający tę analizę: Asma Barlas (Beliving women, 2002) oraz Tarik Ramadan (2004):

 « l’approche historico-critique montre que l’objectif est de mener à l’exemple prophétique et impose l’idée que la violence conjugale est interdite en islam »

„Podejście historyczno-krytyczne pokazuje, że celem jest odniesienie się do przykładu Proroka, który przedstawia ideę, że przemoc w rodzinie jest zakazana w islamie”.

Sytuacja prawna w arabskim kraju: Maroko

Na zakończenie zacytujemy kodeks karny Maroka, i dowiemy się czy przemoc w rodzinie jest dopuszczalna:

W preambule nowej konstytucji, gdzie określono podstawy islamskie Maroka można przeczytać:

„Etat musulman souverain, attaché à son unité nationale et à son intégrité territoriale, le Royaume du Maroc entend préserver, dans sa plénitude et sa diversité, son identité nationale une et indivisible. Son unité, forgée par la convergence de ses composantes arabo-islamique, amazighe et saharo-hassanie, s’est nourrie et enrichie de ses affluents africain, andalou, hébraïque et méditerranéen ».

W artykułach 20, 21 i 22 konstytucji zagwarantowano nietykalność osobistą oraz ochronę prawa do życia.

W kodeksie karnym Maroka jest wiele artykułów dotyczących  przemocy.

« Quiconque, volontairement, fait des blessures ou porte des coups à autrui ou commet toutes autres violences ou voies de fait » Article 400.

 Ktokolwiek  skrzywdzi inną osobę, w zależnosci od zadanych obrażeń, podlega karze pozbawienia wolności od miesiąca do 10 lat. (art.400-403).

W przypadku przemocy skierowanej przeciwko partnerowi, partnerce lub rodzicom stosuje się podwójny wymiar kary wymienionej w artykule 400. (Art. 404).

Wnioski:

Przemoc w rodzinie jest w Maroku karalna. Tym, co daje dużo do myslenia, jest fakt, że w przypadku przemocy skierowanej przeciwko partnerce/partnerowi stosuje się podwójny wymiar kary. (Art. 404) Przemoc nie jest zgodna z ideą islamu.

Na zakończenie: W czasie ostatniej piegrzymki Prorok powiedział, że już nigdy nie wróci, przeczuwając, że niedługo umrze. Zaraz po Takbir powiedział muzułmanom, „Traktujcie dobrze kobiety. Traktujcie je z czułością i szacunkiem” Zaraz potem objawiony został ostatni werset Koranu (5-3).

„Dzisiaj udoskonaliłem dla was waszą religię i obdarzyłem was w pełni Moją dobrocią; wybrałem dla was islam jako religię”

الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ  لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ  الإِسْلاَمَ دِيناً (5-3)

Bibliografia:

Bielawski, Józef (1986). Tłumaczenie znaczenia Świętego Koranu. Warszawa: Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Monturiol, Yaratullah, Consideraciones sobre el término dáraba en la ayat 34 de la sura 4, (2000) http://www.webislam.com/articulos/18564-consideraciones_sobre_el_termino_daraba_en_la_ayat_34_de_la_sura_4.html

Al Tirmidhi,  Sahih al-Tirmidhi al-Albaani (678).

Mahmud A. Mohamed To Beat or Not to Beat: On the Exegetical Dilemmas Over Qurān, 4:34  Respect, Sudanese Journal for Human Rights’ Culture and Issues of Cultural Diversity, 8th Issue, July (2008).

Shah Abdul Halim, Woman: Chastisement & Other Issues, (July 2002) http://www.muslimtents.com/aminahsworld/Chatisement.html.

Barlas Asma, Beliving women, in Islam: Unreading Patriarchal Interpretations of the Qur’an, Austin: University of Texas Press, str, 234, (2002).

Ramadan Tarik A propos des femmes, du « moratoire » et de notre avenir, (2004) http://www.tariqramadan.com/A-propos-des-femmes-du-moratoire,100.html?lang=fr

Nouvelle Constitution du Maroc Bulletin Officiel  17 Juin str. 1764-1794 (2011)

Code Penale du Royaume du Maroc Bulletin Officiel n° 2640 bis du mercredi 5 juin 1963, p. 843.