Cel, etapy i granice dżihadu.
Nizar El Imrani
Kilka lat temu, gdy mieszkałem jeszcze w Polsce, pewien Polak poprosił mnie:
-Wytłumacz mi proszę o co chodzi z tym dżihadem.
Prośba ta wywołała u mnie lawinę myśli, przywołując argumenty, zasady, warunki oraz koncepcje i znaczenie slowa dżihad z punktu widzenia językoznawczego.
Wziąłem głęboki oddech i odpowiedziałem mu:
– Dżihad byłby na przykład wtedy gdyby ktoś nielegalnie i bez powodu zaatakował Polskę , ja jako mieszkający w tym kraju muzułmanin miałbym moralny i religijny obowiązek walczyć po stronie Polski i wspierać ją do ostatniego tchu.
Mój rozmówca milczał przez kilka sekund, po czym powiedział:
-Słusznie….
Jestem pewien, że moje słowa wywołały lawinę myśli również u niego. Chciałbym więc dzisiaj podzielić się z wami moimi ówczesnymi przemyśleniami.
Słowo dżihad i koncepcja z nim związana są dość kontrowersyjne, a przede wszystkim wielowymiarowe. Z punktu widzenia językoznawczego termin ten oznacza wysiłek. Oba największe nurty w islamie, sunnizm i szyizm, określają dwie formy dżihadu: duży oraz mały. Duży dżihad to wewnetrzna walka przeciwko własnemu ego.
Definicję łączącą dwie związane z tym słowem koncepcje znaleźć można u Seyyeda Hosseina Nasra: dżihad może i powinien być stosowany jako wysiłek mający na celu osiągnięcie „równowagi wewnątrz bytu człowieka, jak również w ludzkim społeczeństwie gdzie funkcjonuje oraz spełnia cele jego ziemskiego życia”.
Islam dał zezwolenie na dżihad w celach obronnych, w przypadku okrutnego ataku, lub w nieuniknionych okolicznościach, z zastrzeżeniem pewnych warunków.
Stanowiskiem dominującym wśród współczesnych uczonych islamu jest dżihad jako obowiązek tylko obronny, co prawda klasyczni prawnicy rzeczywiście dopuszczali dżihad również ofensywny, analiza koncepcji dżihadu w Koranie nie wydaje się jednak takiego stanowiska potwierdzać.
Cel dżihadu
Celem dżihadu w świetle szariatu (korpus prawny islamu) nie jest „wysprzątanie ziemi” z wyznawców religii innych niż islam, lub jakichkolwiek mniejszości. Głównym jego celem jest obrona przed agresorami, bandytami i powstrzymanie ich przed dalszym okrucieństwem.
Wolno walczyć tym, którzy doznali krzywdy – Zaprawdę, Bóg jest wszechwładny, by im udzielić pomocy! – i tym, którzy zostali wypędzeni bezprawnie ze swoich domostw, jedynie za to, iż powiedzieli: „Pan nasz – to Bóg!” I jeśliby Bóg nie odepchnął ludzi, jednych przy pomocy drugich, to zostałyby zniszczone klasztory i kościoły, miejsca modlitwy i meczety, gdzie często wspomina się imię Boga. Bóg pomoże z pewnością tym, którzy Jemu pomagają. Zaprawdę, Bóg jest Mocny, Potężny! (Koran, 22:39-40)
Z drugim przypadkiem mamy do czynienia wtedy, gdy niemuzułmanie wyganiają z domów, wypędzają bądź krzywdzą muzułmanów tylko dlatego, że są muzułmanami.
Zwalczajcie na drodze Boga tych, którzy was zwalczają, lecz nie bądźcie najeźdźcami. Zaprawdę; Bóg nie miłuje najeźdźców! (Koran, 2:190)
W wersie tym wyjaśniono, że nie można walczyć przeciwko tym, którzy w walce udziału nie biorą.
Inne możliwości, przede wszystkim jeśli chodzi o dżihad ofensywny, zależą od dokładnej sytuacji, zawsze jednak trzymać trzeba się celów oraz przestrzegać warunków. Zawsze pamiętać należy, że walczy się w drodze do Allaha, a nie dla pieniędzy, sławy, zemsty, pychy lub zdobycia surowca. Walczy się by panowało prawo, sprawiedliwość oraz stabilność w społeczenstwie. Warunki te można znaleźć w korpusie jurysprudencji zarówno sunnickiej jak i szyickiej. Reasumując, jakakowiek agresja motywowana pięniędzmi bądź zemstą jest surowo zabroniona przez wszystkie nurty islamu oraz ich odłamy.
Ajatollah Murtaza Mutahhari podkreśla, że jakakolwiek wojna spowodowana chciwością, chęcią zaspokojenia ambicji, pretensji terytorialnych, czy poczuciem wyższości etnicznej nad innymi grupami społecznymi jest niestosowna, a nawet może być określona wcieleniem zła.
Poprzedzające etapy
Zanim wspólnota muzułmanów odpowie na agresję, nastąpić muszą trzy etapy, które wydedukować możemy z hadisów:
1. Zaproszenie do islamu, aby agresor mógł zmienić zdanie i mieć szansę do namysłu. Mimo że ma krew na rękach, proponujemy mu by został naszym bratem.
2. Jeśli nie chce, to proponujemy mu traktat pokojowy, pamiętając, że nadrzędnym celem jest zachowanie porządku i uniknięcie wojny. Trzeba dążyć ku pokojowi,nawet jeśli warunki traktatu mogą być nie do końca korzystne. Przykładem jest traktat Hudaybiyah z 628 roku. Niektórzy muzułmanie uważali ów traktat za niekorzystny i zawierający warunki haniebne dla muzułmanów. Dopiero później zdali sobie sprawę z jego zalet.
3. Wojna jako ostatni etap w przypadku ewidentnej już agresji, gdy muzułmanie zostali otwarcie zaatakowani i zaczęli być mordowani, trzeba wtedy pokazać skutki agresji by najeźdźcy zastanowili się czy jest to najlepsze rozwiazanie.
„Walczyć tylko po wezwaniu do wyboru (między trzema alternatywami.) Jeśli odrzucą ofertę, nie walczyć zanim podejmą inicjatywę. Jeśli podejmą, czekać, aż zabiją jednego z twoich ludzi, a potem pokazać im martwe ciało, mówiąc „czy nie ma lepszego sposobu niż to?” Jeśli Bóg sprawia, że jeden człowiek uznaje islam przez twój przykład, będzie to warte więcej niż zdominowanie całego świata. „
Oczywiście jesli agresorzy przestają walczyć, muzułmanin również musi zaprzestać walki.
I zwalczajcie ich, aż ustanie prześladowanie i religia będzie należeć do Boga. A jeśli oni się powstrzymają, to wyrzeknijcie się wrogości, oprócz wrogości przeciw niesprawiedliwym! (Koran 2:193)
oraz szukać najszybszej drogi do pokoju i powrotu do normalności.
O wy, którzy wierzycie! Chodźcie w pokoju wszyscy i nie chodźcie śladami szatana! Zaprawdę, on jest dla was wrogiem jawnym! (Koran, 2:208)
I dalej
A jeśli oni skłonią się do pokoju, to i ty się ku niemu skłoń i zaufaj Bogu! Zaprawdę, On jest Słyszący, Wszechwiedzący! (Koran, 8:61)
Więc całkowicie odpada pojęcie „islam ogniem i mieczem”.
Kiedy wyczerpane zostały poprzednie opcje i nie sposób już uniknąć walki, ogłasza się dżihad. Kto go jednak ogłasza? Mój cierpiący na schizofrenię sąsiad? Może seryjny morderca? Jest to dość skomplikowane. Ogłosić musi go największy autorytet wspólnoty, głowa państwa po konsultacjach z wojskiem, z ekspertami, uczonymi szariatu, oczywiście przeanalizowawszy wszystkie warunki. Takie są warunki ogłaszania dżihadu na podstawie jurysprudencji szyickiej oraz sunnickiej.
Słynny wers Koranu, popularny wśród islamofobów, dotyczy sytuacji kiedy mamy już do czynienia z otwartą wojną.
I zabijajcie ich, gdziekolwiek ich spotkacie, i wypędzajcie ich, skąd oni was wypędzili – Prześladowanie jest gorsze niż zabicie. -I nie zwalczajcie ich przy świętym Meczecie, dopóki oni nie będą was tam zwalczać. Gdziekolwiek oni będą walczyć przeciw wam, zabijajcie ich! – Taka jest odpłata niewiernym! (Koran, 2-191)
Granice dżihadu
Dżihad ma jednak swoje granice.
1. Nie wolno zabijać ani dzieci, ani kobiet. (Muwatta, Księga 21, hadisy 8,9,11)
2. Ani służących/niewolników, którzy nie biorą udziału w wojnie (Mabsut de Sarajisy, X, 64).
3. Ani starców , niepełnosprawnych, ślepych, chorych psychicznie (Mabsut de Sarajisy, y Sharhj al-Siyar al-Kabir, IV, 78)
4. Handlarzy, (Jaray de Yahya, p. 34, Jaray de Abu Yusuf, p. 122)
5. Rolników, (Abu Bakr w Tabari, 2026 i 2031; oraz ‘Omar w Ibn Rush Bidayah al-Masjtihad I, 131)
6. Mnichów i oficjeli jakiejkolwiek religii (Muwatta, Księga 21, hadis 10).
7. Zabroniono zabijać uciekających żołnierzy, lub tych, którzy złożyli broń.
8. Nie wolno niszczyć pól, ogrodów, a nawet ścinać drzew, zabijać zwierząt czy przeganiać pszczół (Abu Bakr, Riad Salihin, księga 21: 10) .
9. Dlatego też użycie broni masowego rażenia, a nawet ognia, jest w islamie zakazane,(Sufyan al-Tauri).
10. Nie wolno niszczyć budynków, nawet opuszczonych (Zwyczaj Abu Bakra)
11. Nie wolno torturować ani okaleczać ciał wrogów. (al-Bidaya Averroesa).
Konkluzja:
Terroryzm, agresje na inne państwa lub wspólnoty, najazdy motywowane zemstą, żądzą pieniędzy oraz jakąkolwiek działania przeciwko stabilności lub prawu własnego czy obcego państwa, są w islamie zakazane. Religia islamu zawsze ma na uwadzę ochronę zarówno swoich wyznawców jak i innych ludzi.
Źrodła:
http://darululoom-deoband.com/english/teachings/index3.htm
http://www.easyislam.com/jihad.asp
http://www.mercyprophet.org/mul/es/node/3116 http://www.webislam.com/articulos/27682-yihad_concepto_y_limites.html http://www.planetaislam.com/koran_bielawski.html http://www.webislam.com/articulos/26391-condiciones_y_limites_del_yihad_en_el_islam.html
